Dengeler değişti

Ortadoğu ülkelerinde peş peşe yaşanan askeri ve diplomatik gelişmeler gündemde. ABD'nin Afganistan'dan sonra Suriye'deki akıbeti tartışılırken bölge ülkeleri ile diplomatik temaslar yürüten Şam yönetimi ülkeye uygulanan "izolasyon duvarının yıkıldığını" ve ABD'nin Suriye'de yenildiğini savunuyor. İran ise Azerbaycan-Ermenistan sınırına IŞİD'lilerin geldiğini savunarak bu bölgede askeri tatbikat yürütüyor.

EL KAİDE HEDEFTE

Suriye'nin kuzeybatısında cihatçıların kontrolündeki İdlib kentinde son günlerde Rusya'nın askeri hamleleri dikkat çekici bir şekilde artarken ABD'nin bir El Kaide hedefini vurduğu önceki gün ortaya çıktı. ABD merkezli yayın Fox News kanalı dün yayımladığı haberde, ABD'nin 20 Eylül günü İdlib'de El Kaide'nin Salim Ebu Ahmed adındaki üst düzey bir liderini İHA saldırısıyla öldürdüğünü duyurdu. ABD Savunma Bakanlığı'nın (Pentagon) üst düzey bir yetkilisine dayandırılan haberde, söz konusu insansız hava araçlı saldırıda herhangi bir sivil kaybın olmadığı ileri sürüldü. ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM) ise dün yaptığı açıklamayla haberi doğruladı. CENTCOM sözcüsü Donanma Teğmeni Josie Lynne Lenny, "İlk işaretler, hedeflediğimiz kişiyi vurduğumuzu gösteriyor ve saldırı sonucunda sivil kayıp olduğuna dair herhangi bir bulgu bulunmuyor" açıklaması yaptı. ABD, belirli aralıklarla İdlib'de bulunan bazı cihatçı unsurları hedef alan saldırılar düzenliyor. IŞİD lideri Ebubekir el Bağdadi de İdlib'in batısında ABD'nin düzenlediği bir hava operasyonuyla öldürülmüştü.

Suriye hükümetinden ABD’nin İdlib’deki son saldırısına ilişkin bir açıklama yapılmadı. Ancak Şam yönetiminden yapılan son açıklamaların ABD’nin Suriye’de kaybettiğine ilişkin yorumlar olması dikkat çekti.

ŞAM: ABD YENİLDİ

Son haftalarda başta Mısır ve Ürdün olmak üzere bölge ülkeleriyle yeniden resmi diplomatik ilişkiler kuran Şam, Suriye'ye yönelik uluslararası siyasi atmosferin değiştiği görüşünde. Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad önceki gün Suriye'nin resmi haber ajansı SANA'ya verdiği röportajda, BM Genel Kurulu için gittiği New York'ta birçok ülkeden mevkidaşlarıyla görüştüğünü belirterek "Bu toplantıların bir benzerinin görülmediği söylenebilir. Arap ülkeleriyle karşılıklı saygı ve çıkar ilkelerine uygun olarak iş yapmayı dört gözle bekliyoruz" dedi. Mikdad, "Suriye teröre karşı verdiği savaşta elde ettiği başarılarla normal ilişkilerin dönüşüne açık olmasına rağmen herhangi bir baskıya boyun eğmeyeceğini ve hiçbir siyasi koşulu kabul etmeyeceğini açıkça ortaya koymuştur" ifadelerini kullandı.

Suriye Dışişleri Bakanı yardımcısı Eymen Susan da SANA'ya yaptığı açıklamada, birçok ülkenin Suriye ile iletişim kanallarını açmaya başladığını ancak bunu kendi gerekçeleriyle kamuoyuna açıklamadıklarını belirtti. Susan, "ABD-Batı projesi Suriyelilerin direnişi ve fedakarlıkları ile Rusya'nın uluslararası arenadaki rolünü pekiştiren desteği sayesinde başarısızlığa uğradı. ABD'de özellikle Kongre'de Suriye'deki güçlerin çekilmesi çağrısında bulunan birçok ses duymaya başladık. Bu güçler Suriye'yi koşulsuz olarak terk etmelidir" dedi.

New York'ta BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in de olduğu yetkililerle beş farklı toplantıya katıldığını aktaran Susan, "Bu konu başlı başına çok önemli zira siyasi ve diplomatik baskılar çerçevesinde Suriye'ye dayatmaya çalıştıkları izolasyon duvarını yıktı" diye konuştu.

TATBİKATIN NEDENİ IŞİD

Ortadoğu'da Suriye'nin kuzeyinin akıbetini ilgilendiren gelişmeler kritik önem taşırken bölgedeki diğer ülkeler de askeri ve diplomatik hareketlilik içerisinde. İran, Azerbaycan ile Ermenistan sınırında "Hayber Fatihleri" adını verdiği bir askeri tatbikatı dün başlattı. Bakü'nün tepkisini çeken tatbikata ilişkin Tahran'dan IŞİD çıkışı geldi. Tatbikatı yürüten İran Kara Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Kiyomers Haydari, askeri tatbikatın nedenine ilişkin yaptığı açıklamada "IŞİD'li teröristler, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki çatışmalar esnasında bir bölge ülkesinin davetiyle sınırlarımıza geldi. İran bu bölgede ülkelerin resmi sınırlarının değişmesi konusunda hassastır ve bunu kabul edilemez olarak görmektedir. Bir ülkenin sınırlarını korumada gösterdiği zayıflık başka bir ülkenin yabancılardan destek alarak sınırları değiştirmesine gerekçe oluşturmaz. İran böyle bir şeye izin vermez" ifadelerini kullandı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 27 Eylül'de yaptığı açıklamada, İran'ın askeri tatbikat kararıyla ilgili "Neden şimdi ve neden bizim sınırımızda" sorusunu yöneltmişti.

BÜYÜKELÇİLİK AÇILDI

Öte yandan Ortadoğu'da dikkat çeken bir diğer diplomatik temas ise İsrail'le Bahreyn arasında gerçekleşti. İsrail yönetimi geçen yıl normalleşme kararı alan Bahreyn'le ilişkilerini tazeliyor. Bahreyn’e ilk kez resmi ziyaret yapan İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid, Manama'da İsrail Büyükelçiliği'nin açılışına katıldı. Lapid'le görüşen Bahreyn Kralı Hamad El Halife, iki ülke arasında ilişkilerin gelişmesini önemsediğini ve ABD'nin bölgeye "barış getirme" çabalarından memnuniyet duyduğunu ifade etti.

Birgün